Το βιβλίο το διάλεξα, γιατί θίγει πολύ ενδιαφέροντα θέματα για συζήτηση, παρότι το ύφος και το στιλ του φαίνεται σήμερα κάπως ξεπερασμένο, με την κλασσική δομή, τα στοιχεία ρομαντισμού κλπ. Σωστά λες ότι μας δίνει λαβή και για άλλα θέματα συζήτησης, που επιλέγω καθώς το ξαναδιαβάζω. Γενικά θεωρώ ότι η γαλλική λογοτεχνία του 19ου αιώνα, με επιφανείς εκπροσώπους τους Ουγκό, Ζολά, Σταντάλ, Φρανς, Φλομπέρ, Μπαλζάκ κ.α., επηρεασμένη από το διαφωτισμό και τη γαλλική επανάσταση, έχει δώσει πολλά κλασσικά αριστουργήματα, που αποτέλεσαν το θεμέλιο της σύγχρονης λογοτεχνίας. Αντίστοιχα και η ρώσικη λογοτεχνία του 19ου αιώνα με Ντοστογιέφσκι, Τολστόι κλπ. Θεωρώ πολύ χρήσιμο ο κόσμος να διαβάζει και να ξαναδιαβάζει τα βιβλία αυτά, τα θεωρώ διαχρονικά και επίκαιρα και στη σημερινή εποχή.
Για τη γαλλική επανάσταση δεν χρειάζεται να κάνουμε ιστορική αναδρομή και ανάλυση των γεγονότων. Σκέφτομαι να αναφερθούμε επιγραμματικά στον τεράστιο ρόλο που έπαιξε αυτό το ιστορικό γεγονός, που άλλαξε τον κόσμο, την κοινωνία, τα πολιτικά δικαιώματα, τις ιδέες, παρόλες τις παλλινδρομήσεις της. Οι γαλλικές επαναστάσεις ήταν 3: του 1789, του 1848 και του 1871 (η Κομμούνα του Παρισιού, η πρώτη προλεταριακή εξέγερση στην ιστορία), όλες τεράστιας επίδρασης στα επαναστατικά κινήματα, τις επαναστάσεις και τις εξεγέρσεις που ακολούθησαν.
Το βιβλίο, όπως είδες, αναφέρεται στην εποχή της λεγόμενης “τρομοκρατίας” υπό τον Ροβεσπιέρο, που επικράτησε στη Γαλλία τον 4ο χρόνο μετά την Επανάσταση. Μπορούμε να συζητήσουμε ακόμα τα εξής θέματα:
– Υπάρχει επανάσταση χωρίς βία; Και αν εδραιωθεί, θα ασκήσει κι αυτή την εξουσία πάλι με βία, επιβολή και καταπίεση; Η δική μου απάντηση στο πρώτο είναι όχι, στο δεύτερο η απάντηση βρίσκεται εν μέρει στη δύναμη της λαϊκής συμμετοχής. Αυτό το θέμα γενικά είναι αμφιλεγόμενο και πολύ ενδιαφέρον για συζήτηση, έχουν γραφτεί από πολλούς διάφορες απόψεις.
– Με αφορμή τον ήρωα Εβαρίστ Γκαμελέν, οι “κάτοχοι της απόλυτης αλήθειας” δικαιολογούν τα πάντα στο όνομα της επανάστασης. Η τυφλή πίστη, ακόμα και σε προοδευτικές ιδέες, χωρίς αμφισβήτηση και προβληματισμό, παραλληλίζεται από τον Φρανς με την άκριτη θρησκευτική πίστη. Μπορούμε, στα πλαίσια της επανάστασης, να σκεφτόμαστε, να αποδεχόμαστε τον “άλλο” και να προσπαθούμε πάντα να αλλάζουμε τα πράγματα προς το καλύτερο;
– Μήπως, επειδή ξέρουμε πού κατέληξαν οι μεγάλες επαναστάσεις (να ξεφύγουν από τα αρχικά οράματα και εξαγγελίες κλπ), πρέπει να παραιτηθούμε από τον αγώνα για ριζική αλλαγή της κοινωνίας και να παλέψουμε απλά για “βελτίωση των συνθηκών” στα πλαίσια του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος; Εδώ μπαίνει για μένα η αξία του οράματος και των ιδεών που δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε, αντίθετα πρέπει να καθοδηγούν τους αγώνες και την προσωπική στάση των προοδευτικών ανθρώπων.
– Επίσης στο βιβλίο θίγονται ο ρόλος της θρησκείας και της δικαιοσύνης, που είναι πάντα επίκαιρα θέματα. Κυρίως τα εκφράζει ο δεύτερος πολύ ενδιαφέρων χαρακτήρας, ο πολίτης Μπροτό, και θα μπορούσαμε να κάνουμε αναφορές και σ’ αυτά.
Μπορεί εσύ να έχεις επικεντρώσει και σε άλλα θέματα και θα με ενδιέφερε να τα επισημάνεις. Μπορούμε να ανταλλάξουμε απόψεις και δεν είναι ανάγκη να συμφωνούμε σε όλα, μεγαλύτερη σημασία για μένα έχουν σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι ερωτήσεις, παρά οι απαντήσεις.
Την ταινία δεν την ξαναείδα ακόμα, την έχω σε DVD, την έχω δει 2-3 φορές και θα τη δω πάλι οπωσδήποτε. Προσωπικά είναι από τις αγαπημένες μου. Δεν έχω κάνει καμία ιδιαίτερη εμβάθυνση, δεν είμαι κριτικός κινηματογράφου, εξάλλου είναι γούστα αυτά και είναι απόλυτα θεμιτό να μη σου αρέσει τόσο εσένα. Όταν λέω παρουσίαση εννοώ σε γενικές γραμμές να μπει ο ακροατής στο θέμα και στο πνεύμα της ταινίας. Μπορώ να το κάνω κι εγώ, δεν έχω αντίρρηση, σκέφτηκα απλά να μοιράσουμε λίγο τη δουλειά.
Για τη μουσική έχω καταλήξει να βάλουμε το κεντρικό θέμα του Μορικόνε και επιπλέον θα φέρω και μερικά κομμάτια από σάουντρακ άλλων ταινιών, να παίξουμε ακόμα 2-3, όσα προλαβαίνουμε.